Memur disiplin cezaları memurların çalışma saatleri içerisinde kurallara uymamaları halinde aldıkları cezalardır. Memur disiplin cezalarının çeşitleri ve verilme şekilleri de memurun işlediği disiplin suçuna göre değişkenlik göstermektedir.
Bu çalışmamızda memur disiplin hukuku kapsamında yer alan disiplin cezalarının neler olduğuna ve disiplin cezalarının hangi durumlarda verilebildiğine dair detayları inceleyebilirsiniz.
Başlıklar
Memur Disiplin Hukuku Kapsamında Verilen Disiplin Cezaları Nelerdir?
Memur disiplin hukuku kapsamında yer alan disiplin cezaları memurlara sırasıyla verilen cezalardır. Bir memur disiplin cezasını (ağır disiplin suçları olmamak kaydıyla) ilk kez alıyorsa uyarma disiplin cezası ile cezalandırılır.
Memurun alacağı disiplin cezasının boyutu işlediği disiplin suçunun büyüklüğüne göre değişkenlik gösterir. Memur disiplin cezaları;
- Uyarma Disiplin Cezası
- Kınama Disiplin Cezası
- Aylıktan Kesme Disiplin Cezası
- Kademe İlerlemesinin Durdurulması Disiplin Cezası
- Devlet Memurluğundan Çıkarma Disiplin Cezası
Uyarma Disiplin Cezası Nedir?
Uyarma disiplin cezası memur disiplin cezaları arasında en yaygın uygulanan ve en hafif olan disiplin cezasıdır.
Uyarma disiplin cezası alan memur görevinde ve davranışlarında daha dikkatli olması gerektiğini uyarı ile aldığını kabul eder. Bir memura uyarma disiplin cezası verilebilecek durumlar;
- Memurun kendisine verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev alanında kurumlar tarafından belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili olan evrak ve malzemelerin korunması, kullanılması ve bakımında kayıtsızlık göstermesi ve düzensiz davranması.
- Kurum tarafından belirlenmiş olan tasarruf tedbirlerine uymamak.
- Özürsüz ya da izinsiz olarak göreve saatinden geç gelmek, görev saatinden erken ayrılmak ve görev yerini terk etmek.
- Usulsüz bir şekilde müracaat veya şikayette bulunmak.
- Devlet memuru olmanın gereklerini yerine getirmeyecek şekilde tutum ve davranışlar sergilemek.
- Görevine karşı kayıtsızlık göstermek.
- İş sahiplerine karşı kayıtsızlık göstermek.
- Kurumda belirlenmiş olan kılık ve kıyafet hükümlerine aykırı davranış sergilemek.
- Görevin işbirliği içerisinde yapılması ilkesine aykırı davranışlar sergilemek.
Kınama Disiplin Cezası Nedir?
Kınama disiplin cezası memura kusurlu olduğunun yazılı olarak bildirilmesidir. Uyarma disiplin cezası ile kınama disiplin cezası arasındaki en büyük fark kınamanın kusuru bildiren bir disiplin cezası olurken uyarmanın dikkat gerekliliğini bildiren bir disiplin cezası olmasıdır. Kınama disiplin cezası gerektiren bazı fiil ve haller;
- Verilen buyruk ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımında kusurlu davranmak,
- Eşlerinin, reşit olmayan veya mahcur olan çocuklarının kazanç getiren devamlı faaliyetlerini belirlenen sürede kurumuna bildirmemek,
- Görev sırasında amire hal ve hareketi ile saygısız hareket etmek,
- Hizmet dışında devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte huylarda bulunmak,
- Devlete ait resmi araç, gereç ve benzeri eşyayı özel işlerinde kullanmak,
- Devlete ilişik resmi belge, araç, gereç ve benzeri eşyayı yitirmek,
- İş arkadaşlarına, maiyetindeki personele ve iş sahiplerine kötü muamelede bulunmak,
- İş arkadaşlarına ve iş sahiplerine söz veya hareketle sataşmak,
- Görev mahallinde genel terbiye ve edep dışı huylarda bulunmak ve bu tür yazı yazmak, işaret, resim ve benzeri şekiller çizmek ve yapmak,
- Verilen emirlere itiraz etmek,
- Borçlarını kasten ödemeyerek hakkındaki yasal yollara başvurulmasına niçin olmak,
- Kurumların refah ve çalışma düzenini bozmak.
- Yetkili olmadığı halde basına, haber ajanslarına yada radyo ve TV kurumlarına malumat yada demeç vermek
Aylıktan Kesme Disiplin Cezası Nedir?
Aylıktan kesme disiplin cezası memurun aylığından bir miktar kesinti yapılması ile maddi ceza verilmesini içeren bir cezadır.
Memurun mevcut brüt aylığından 1/30 – 1/8 arasında kesinti yapılmasıdır. Aylıktan kesme disiplin cezasını gerekli kılan disiplin suçları;
- Kasıtlı olarak; verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak, hor kullanmak,
- Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek,
- Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzerlerini özel menfaat sağlamak için kullanmak,
- Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış beyanda bulunmak,
- Görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek,
- Görev yeri sınırları içerisinde herhangi bir yerin toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz olarak kullanılmasına yardımcı olmak,
- Hizmet içinde Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak,
Kademe İlerlemesinin Durdurulması Disiplin Cezası Nedir?
Kademe ilerlemesinin durdurulmasına ilişkin disiplin cezasımemurun kademesinin 1 ile 3 yıl arasında ilerlemesinin durdurulmasına yönelik bir cezadır. Memur bu cezayı alırsa 1 ile 3 yıl arasında memuriyetinde kademe ilerlemesi alamaz.
Bir memurun kademe ilerlemesinin durdurulması disiplin cezası alması için gerçekleştirmiş olması gereken fiil ve haller;
- Göreve sarhoş gelmek, görev yerinde alkollü içki içmek,
- Özürsüz ve kesintisiz 3 – 9 gün süre ile göreve gelmemek,
- Görevi ile ilgili olarak her ne şekilde olursa olsun görev tanımında bulunmayan bir çıkar sağlamak,
- Amirine veya maiyetindekilere karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı fiil ve hareketler yapmak,
- Görev yeri sınırları içinde herhangi bir yeri toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz kullanmak veya kullandırmak,
- Gerçeğe aykırı düzeyde olan rapor ve belge düzenlemek,
- Ticaret yapmak veya Devlet memurlarına yasaklanmış olan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak,
- Görevin yerine getirilmesinde karşısındaki kişiye dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak, kişilerin yarar veya zararını hedef tutan davranışlarda bulunmak,
- Belirlenen durum ve sürelerde yapılması gereken mal bildiriminde bulunmamak,
- Kurum tarafından açıklanması yasaklanan bilgileri açıklamak,
- Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine kırıcı söz ve davranışlarda (hakaret) bulunmak veya bunları tehdit etmek,
- Diplomatik statüsünden yararlanmak suretiyle yurt dışında, haklı bir sebep göstermeksizin ödeme kabiliyetinin üstünde borçlanmak ve borçlarını ödemedeki tutum ve davranışlarıyla Devlet itibarını zedelemek veya zorunlu bir sebebe dayanmaksızın borcunu ödemeden, borçlu olarak yurda dönmek,
- Verilen görev ve emirleri kasti olarak yapmamak,
- Herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına memuriyet kapsamında fiilen faaliyette bulunmak.
Devlet Memurluğundan Çıkarma Disiplin Cezası Nedir?
Devlet memurluğundan çıkarma disiplin cezası memur cezaları arasında en caydırıcı olan cezadır. Disiplin cezalarının en ağırı olarak da bilinir.
Devlet memurluğundan çıkarma cezası sonrasında ceza alan kişi tekrar devlet memuru olamaz. Devlet memurluğundan çıkarma disiplin cezasını gerekli kılan haller;
- Herhangi bir siyasi partiye girmek,
- Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek,
- Olağanüstü durum ve hallerde üstlerinin kendisine verdiği görevleri yerine getirmemek,
- İdeolojik olarak ya da bir siyasi amaç ile kurum içinde kurumun huzurunu ve çalışma düzenini bozacak davranışlar sergilemek,
- Kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleyecek grev benzeri eylemeler katılmak,
- Yasaklı olan bir ideolojik içeriği iş yerinde bulundurmak, iş yerine getirmek ve yayınlamak,
- Memurluk sıfatı ile uyuşmayan yüz kızartıcı ve utanç verici eylemler gerçekleştirmek,
- Yetki olmaması halinde gizli sayılan bilgileri paylaşmak,
- Görev mahallinde aranan birini gizlemek,
- Yurt dışında devletin itibarına zarar verecek tutum ve davranışlar sergilemek.
- Atatürk aleyhine işlenen suçlar kanununa aykırı fiilde bulunmak,
- Terör örgütleri ile eylem birliği içerisinde olmak.
